سرخک، یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که به‌طور عمده در کودکان رخ می‌دهد و به‌وسیله ویروس سرخک (میزو ویروس) ایجاد می‌شود. این بیماری به‌طور کلی با تب بالا، جوش‌های پوستی و علائم تنفسی همراه است و در گذشته یکی از بیماری‌های شایع دوران کودکی بود. با این حال، با وجود پیشرفت‌های پزشکی و توسعه واکسن، آیا هنوز بچه‌ها به سرخک مبتلا می‌شوند؟
وضعیت کنونی سرخک در دنیا
با معرفی و تجویز واکسن سرخک در دهه ۱۹۶۰، شیوع این بیماری به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. واکسن سرخک، که معمولاً به‌عنوان بخشی از واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) تجویز می‌شود، به‌طور مؤثری از بروز و گسترش سرخک جلوگیری می‌کند. با این حال، در سال‌های اخیر، شاهد افزایش مجدد موارد سرخک در برخی مناطق جهان بوده‌ایم.
دلایل افزایش موارد سرخک
۱. کاهش میزان واکسیناسیون:
– یکی از دلایل اصلی افزایش موارد سرخک در برخی کشورها، کاهش میزان واکسیناسیون است. در برخی مناطق، به‌ویژه در جوامع که به دلایل مختلفی مانند نگرانی‌های نادرست در مورد واکسن یا دسترسی محدود به خدمات بهداشتی، میزان پوشش واکسیناسیون پایین است، امکان بروز شیوع‌های جدید بیماری وجود دارد.
۲. مهاجرت و سفر:
– جابجایی و مهاجرت مردم از مناطق با شیوع بالا به مناطق با پوشش واکسیناسیون ضعیف می‌تواند باعث گسترش بیماری شود. این امر به‌ویژه در کشورهایی که در حال توسعه هستند و ممکن است دسترسی محدودی به واکسن داشته باشند، بیشتر مشاهده می‌شود.
۳. گروه‌های غیرواکسینه:
– گروه‌هایی از افراد که به دلایل شخصی، مذهبی یا بهداشتی از دریافت واکسن خودداری می‌کنند، می‌توانند به افزایش شیوع سرخک کمک کنند. این گروه‌ها می‌توانند به‌ویژه در جامعه‌هایی با پوشش واکسیناسیون پایین، نقطه‌های ضعف ایجاد کنند.
علائم و عوارض سرخک
سرخک با علائم مشخصی همراه است که معمولاً شامل تب بالا، سرفه، آبریزش بینی و ملتحمه چشم (قرمزی و التهاب چشم) است. جوش‌های پوستی نیز به‌طور معمول در روز چهارم تا ششم بیماری ظاهر می‌شوند و به‌صورت لکه‌های قرمز، بزرگ و منظم در سراسر بدن پراکنده می‌شوند.
اگرچه سرخک به‌طور کلی یک بیماری خفیف در نظر گرفته می‌شود، اما می‌تواند عوارض جدی نیز به همراه داشته باشد. عوارضی مانند عفونت‌های ثانویه (ذات‌الریه و عفونت‌های گوش)، التهاب مغز (انسفالیت) و مشکلات تغذیه‌ای می‌تواند به‌ویژه در کودکان زیر پنج سال و در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، جدی باشد.
پیشگیری و مدیریت سرخک
۱. واکسیناسیون:
– بهترین روش برای پیشگیری از سرخک، واکسیناسیون است. واکسن MMR که شامل واکسن سرخک، اوریون و سرخجه است، برای کودکان در سنین ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوباره در سن ۴ تا ۶ سالگی تجویز می‌شود. این واکسن به‌طور مؤثری از بروز سرخک جلوگیری می‌کند و به حفظ ایمنی جمعی کمک می‌کند.
۲. تشخیص زودهنگام:
– تشخیص زودهنگام علائم سرخک و مراجعه به پزشک می‌تواند به مدیریت بهتر بیماری و جلوگیری از عوارض کمک کند. پزشکان معمولاً با توجه به تاریخچه واکسیناسیون و علائم بالینی می‌توانند بیماری را تشخیص دهند.
۳. آموزش و آگاهی:
– ارتقاء آگاهی در مورد اهمیت واکسیناسیون و تأثیرات منفی عدم دریافت واکسن می‌تواند به افزایش پوشش واکسیناسیون کمک کند. برنامه‌های آموزشی برای والدین و جامعه در مورد مزایای واکسیناسیون و خطرات سرخک می‌تواند به کاهش شیوع بیماری کمک کند.
جمع‌بندی
اگرچه واکسیناسیون سرخک به‌طور مؤثری از بروز بیماری جلوگیری کرده است، اما همچنان شاهد موارد جدید سرخک در برخی مناطق جهان هستیم. کاهش پوشش واکسیناسیون، مهاجرت و گروه‌های غیرواکسینه از جمله عواملی هستند که می‌توانند به شیوع سرخک کمک کنند. پیشگیری از سرخک از طریق واکسیناسیون، تشخیص زودهنگام و ارتقاء آگاهی می‌تواند به کاهش شیوع این بیماری و حفظ سلامت عمومی کمک کند. به‌طور کلی، رعایت برنامه‌های واکسیناسیون و اطلاع‌رسانی مناسب می‌تواند نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از سرخک داشته باشد.
